Słowniczek pojęć związanych z koniem i jeździectwem.

Akcja - sposób w jaki koń przestawia kończyny podczas ruchu.
Baranie skoki - podskakiwanie konia z grzbietem wygiętym w łuk i z głową między nogami.
Bilardowanie - ruch kończyn przednich (wadliwy), koliste ruchy na boki, powodujące utratę płynności i wydajności z jednoczesną utratą energii na bezwartościową prace.
Bodźce - sygnały, za pomocą których jeździec przekazuje polecenia koniowi; obejmuje użycie rak, nóg, pozycji w siodle i głosu.
Chody - różne rodzaje ruchów konia: rozróżniamy cztery podstawowe: stęp, kłus, galop, cwał.
Chód ekstrawagancki - akcja z wysokim unoszeniem nóg w stawach skokowych i nadgarstkowych; typowa dla koni rasy hackney lub saddlebred.
Chody boczne - chody na dwóch śladach
Czyszczenie skrócone - ogół czynności pielęgnujących wykonywanych przy koniu przed pracą lub jazdą.
Ciepłokrwisty - termin spotykany w literaturze anglojęzycznej, oznaczający konia półkrwi; wychodzi z krzyżowania czystej krwi arabskiej lub p.k.angielskiej z innymi rasami.
Ciężkie podłoże - Ziemia nasączona wodą.
Dłoń - jest to jednostka długości używana do oznaczenia wysokości koni w kłębie, jedną dłoń przeliczamy jako 10 cm (dokładnie to 10,16 cm)
Dobrze związany - koń o proporcjonalnie krótkiej i dobrze umięśnionej partii lędźwiowo - krzyżowej.
Dolew krwi - domieszka krwi (zazwyczaj szlachetnej) innej rasy; celem tego działania jest uzupełnienie cech brakujących danej rasie.
Dosiad - pozycja jeźdźca w siodle; dosiadem nazywa się również sposób używania swego ciężaru ciała jako pomocy.
Dynamika - określa energiczność końskiego ruchu.
Eksterier - oboczna nazwa pokroju.
Faza lotu - faza galopu w którym żadna z kończyn nie dotyka ziemi.
Galop z zewnętrznej nogi - element ujeżdżania, w którym krok w galopie rozpoczyna się od prawej przedniej nogi przy ruchu w lewo lub odwrotnie.
Ganasze - boczne ściany żuchwy konia.
Gorącokrwisty - termin używany do koni czystej krwi arabskiej, berberyjskich i pełnej krwi angielskiej.
Gimkana - zawody jeździeckie z zastosowaniem gier.
Hack - typ lekkiego konia wierzchowego.
Hybryda - krzyżówka koni z osłem, zebrą lub innym pokrewnym gatunkiem.
Inbred - łączenie osobników ze sobą w celu uzyskania ras wysoko użytkowych.
Inochodziec - koń który chodzi inochodem.
Inochód - koń podczas chodu opiera się równocześnie na nogach z jednego boku(np.prawa przenia i prawa tylna).
Jakość - stopień uszlachetniania ras i typów, poprzez dolew krwi arabskiej i angielskiej.
Jazda spacerowa - spokojna jazda konna w terenie.
Jazda westernowa - styl jazdy rozwinięty w Ameryce Północnej i Południowej.
Kasztan - Niewielki twór rogowy występujący po wewnętrznej stronie kończyn.
Kiełzno - wędzidło- element ogłowia zakładany koniowi do pyska w celu ułatwienia kierowania zwierzęciem.
Klacz - dojrzała samica konia
Klaczka - młoda klacz do pierwszego zaźrebienia.
Klaczka zarodowa - klacz używana w hodowli.
Kalibrowość - określenie dużego, masywnego konia o prawidłowych proporcjach.
Kłoda - tułów konia
Koń ciężki - duży koń pociągowy.
Koń lekki - koń lub kuc odpowiedni do jazdy wierzchem.
Koń narowisty - koń, który z racji swego uporu albo trudnego charakteru odmawia wykonywania poleceń jeźdźca lub współdziałania z innymi końmi.
Koń orientalny - jest to określenie używane do nazywania konia pochodzącego ze wschodu (arabskie i berberyjskie) używany w okresie kształtowania rasy pełnej krwi angielskiej.
Koń pociągowy - koń ciężki ,zimnokrwisty, pracujący w zaprzęgu.
Koń remontowy (Remont) - koń używany przez wojsko.
Koń starszy - koń powyżej 7 roku życia.
Koń wierzchowy - koń do jazdy wierzchem.
Koń zaprzęgowy - koń o cecha pokroju predestynujących go do pracy w zaprzęgu, zazwyczaj lekki i elegancki.
Koń zganaszowany - koń noszący głowę wysoko, blisko szyi.
Krzyżowanie - kojarzenie osobników różnych ras.
Księga stadna - dokument z zapisami rodowodów koni danej rasy.
Kuc - koń o wzroście nie przekraczającym 142 cm (różne źródła różnie twierdzą spotkałam się też z 147 cm) w kłębie.
Kurtyzowanie - oznacza to przycinanie ogona wraz z rzepem.
Kłus anglezowany - chód w którym jeździec podnosi się rytmicznie w siodle zgodnie z ruchami konia.
Kłus wysiadywany - chód, podczas którego jeździec nie unosi się cały czas pozostając w siodle i podąża za ruchami konia.
Kierowanie szyjne - sposób kierowania w stylu western polegające na położeniu wodzy na szyi konia od strony przeciwnej do kierunku skrętu.
Lonża - długi pas zaczepiony do pierścienia przy ogłowiu, używany przy trenowaniu i popędzaniu konia.
Lonżowanie - prowadzenie konia po kole na długiej wodzy(zwanej lonżą), którą trzyma osoba w środku.
Lewa wodza - wodza po lewej stronie; jazda na lewą wodze oznacza jazdę po krzywej w kierunku odwrotnym od ruchu wskazówek zegara.
Łęk - łukowato wygięty element szkieletu siodła w jego przedniej (łęk przedni) i tylnej (łęk tylni) części.
Munsztuk - rodzaj wędzidła, służącego do poskramiania konia.
Nachrapnik - jeden z elementów ogłowia opasający pysk konia.
Napierśnik - element rzędu zapobiegający zsuwaniu się siodła do tyłu.
Narów - jakikolwiek zły nawyk, w jaki może popaść koń z powodu bezczynności (np. łykanie, wierzganie, chwytanie żłobu, tkanie itp.)
Następstwo Nóg - kolejność stawiania nóg w kolejnych fazach ruchu konia.
Noga prowadząca - noga przednia, wysuwająca przez galopującego konia najbardziej do przodu, koń może jechać na prawą lub na lewą nogę, ale na zakręcie nogą prowadzącą powinna być zawsze noga wewnętrzna.
Ochwat - choroba konia na skutek podawania nazbyt treściwego pokarmu przy braku ruchu.
Ogier - niekastrowany ,dojrzały samiec konia.
Ogierek - Niekastrowany samiec konia w wieku do 2,5 lat.
Ogłowie - elementy rzędu, zakładane koniowi na głowę.
Okrajki - dwa skrajne z sieczne; mleczne utrzymują się do koło 6-9 miesiąca życia, stałe wyrastają u koni około 4 letnich.
Oxer - przeszkoda złożona z ustawionych równolegle dwóch stacjonat o jednakowej wysokości.
Pasaż - zaawansowany element ujeżdżenia, przy którym koń porusza się niezbyt szybkim kłusem, wysoko unosząc kończyny i zawieszając je na moment w powietrzu.
Pasza treściwa - wysokoenergetyczny pokarm, np. owies, orzeszki, jęczmień, w odróżnieniu od trawy, siana, otrab itp.
Piramida - przeszkoda złożona z trzech ustawionych równolegle stacjonat, z których środkowa jest wyższa od dwóch zewnętrznych.
Podkuwacz - osoba zajmująca się kopytami konia (korygująca kształt kopyta i zakładająca podkowy)
Pokrój (Eksterier) - budowa koni z uwag. proporcji poszczególnych elementów.
Pomoce - sygnały za pomocą których jeździec odziaływuje na konia. Do pomocy naturalnych nalezą: łydki, wodze, dosiad, głos do sztucznych natomiast :palcat, ostrogi
Popręg - element rzędu opasającego konia, przytrzymujący siodło lub ładunek.
Półparada - manewr polegający na nieznacznym wstrzymaniu konia w celu zwrócenia jego uwagi.
Półsiad - dosiad jeźdźca podczas skoku (odciąża grzbiet konia, pochyleniem się do przodu) oraz jazdy w terenie w celu ułatwienia konikowi galopu.
Prawa wodza - wodza z prawej strony konia; jazda na prawą wodzę oznacz jazdę zgonie z ruchem wskazówek zegara.
Prezentacja - wygląd i sposób zaprezentowania się koni i jeźdźca.
Przejście - zmiana chodu.
Pelham - rodzaj jednoczęściowego kiełzna; działa łagodniej niż munsztuk lecz silniej niż wędzidło.
Podjeżdzanie - szkolenie wstępne konia.
Przeganaszowanie - koń unika kontroli ręki jeźdźca ,chowając się za wędzidło, czyli nadmiernie zbliżając pysk do klatki piersiowej.
Rasa czysta - dowolna rasa hodowana w czystości krwi.
Rodowód - uporządkowany spis przodków.
Równowaga- obecność jeźdźca zaburza równowagę, jaka koń zachowuje w sposób naturalny. Jeździec musi więc przyjmować odpowiednia postawę i używać właściwie bodźców, by ułatwić koniowi odzyskanie poczucia równowagi w nowych warunkach.
Rząd jeździecki - sprzęt potrzebny do osiodłania konia.
Rozczyszczanie (werkowanie) - czyszczenie i przycinanie kopyt końskich.
Siedzisko - środkowa część siodła
Skaza - stały znak na skórze powstały wyniku zranienia ,choroby lub blizny po operacji.
Stacjonata - przeszkoda złożona z kilku drągów ułożonych poziomo jeden na drugim w jednej płaszczyźnie pionowej.
Steeple-Chase - konny wyścig z przeszkodami.
Strychowanie - ocieranie jednej o druga wewnętrznych części kończyn przednich lub tylnych w ruchu, prowadzące do uszkodzeń pęcin, rezultat niewłaściwego sposobu poruszania się.
System alkierzowo-pastwiskowy - sposób chowu koni, w ramach którego konie w pewnym okresie spędzają noc w stajni, a dnie na padoku, a w kolejnym okresie odwrotnie; przyczynia się do wzrostu odporności zwierząt.
Tkanie - jeden z narowów, polegający na rytmicznym przenoszeniu ciężaru ciała z jednej nogi na druga i ruchach głowy w przód i w tył.
Twardówka - biała wewnętrzną błona otaczająca gałkę oczną.
Ujeżdżalnia - ogrodzona hala do jazdy.
Ujeżdżenie - dyscyplina jeździecka.
Wałach - wykastrowany samiec konia.
Wędzidło - (kiełzno) element ogłowia zakładany koniowi do pyska w celu ułatwienia kierowania zwierzęciem.
Wykrok - ruch nogi konia w przód.
Wytok - pomocnicza część rządu końskiego składająca się z rzemienia piersiowego zakończonego dwoma pierścieniami oraz rzemienia szyjnego.
Wyższa szkoła jazdy - klasyczna sztuka jeździecka kultywująca tradycje stworzone przez dawnych mistrzów jazdy konnej.
Zajeżdżanie - pierwsza jazda na nie ujeżdżonym koniu.
Zaplatanie nóg - wada chodu polegająca na krzyżowaniu nóg przy każdym kroku.
Zimnokrwisty - określenie rasy europejskich koni ciężkich , pochodzących od prehistorycznego konia leśnego.
Zebranie - skrócenie wykroku konia bez zakłócania jego rytmu.
Źrebak - młody koń do ukończenia pół roku.

Terminy angielskie:

Back - grzbiet
Belly - brzuch
Bridle - uzda
Canter - cwał/krótki galop//cwałować
Colt - źrebak (ogierek)
Croup /kru:p/ - zad
Draw reins - ściągnąć wodze
Drive at a walking pace - jechać stępem
Fetlock - pęcina/szczotka pęcinowa
Filly - klaczka
Flank - bok
Foal - źrebię
Forelock - grzywka
Gallop - galop//galopować
Gelding - wałach
Give a horse (free) reins/the reins - popuścić koniowi wodze
Halter - kantar
Harness - uprząż
Hindquarters - zad
Hock - pęcina/ścięgno w kolanie/golonka
Hoof - kopyto
Horsefly - końska mucha
Loose one’s stirrups - wypaść ze strzemion
Mane - grzywa
Mare - klacz/kobyła
Move at a ... (eg. Walk) - jechać (np. Stępa)
Muzzle - pysk
Pastern - pęcina
Reins - wodze
Ride on a short/long rein - jechać na krótkich/długich wodzach
Saddle - siodło
Shank - podudzie/goleń
Stallion - ogier
Stirrup - strzemię
Tail - ogon
Toque - toczek
Trot - kłus//kłusować
Unbridled horse - koń ze zdjętą uzdą
Walk - stęp//jechać stępem
Withers - kłąb